تبخال چشمی

تبخال چشمی چه نوع تبخالی است؟

واژه تبخال برای اکثر افراد واژه آشنایی است و آن ها را به یاد التهاب های جوش مانندی که در ناحیه اطراف لب ها بیرون می زند می اندازد. اما ویروس تبخال (Herpes Simplex) ویروس فعال و بسیار شایعی است که می تواند نواحی دیگر بدن از جمله چشم ها را نیز درگیر کند. از آن جایی که چشم ها یکی از حساس ترین و مهم ترین عضو های بدن هستند، بروز تبخال چشم نیز از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار است. در این مقاله در رابطه با تبخال چشم، راه های شناسایی و مقابله با آن صحبت خواهیم کرد.

تبخال چشمی چیست؟

تبخال چشم مانند همه انواع تبخال ها، به دلیل حمله ویروس هرپس سیمپلکس (Herpes Simplex) یا HSV نوع 1 به وجود می‌آید. ویروس تبخال بعد از ورود به بدن تا مدت ها در حالت غیر فعال و پنهان باقی می ماند. سپس بر اثر عواملی که فعال شدن ویروس را تحریک می کنند؛ ویروس به سیستم عصبی مرکزی می‌رود و بعد از آن خودش را به حالت های مختلفی مثل تبخال لب، تبخال بینی یا تبخال چشم نشان می دهد.
فعالیت این ویروس، سبب ایجاد التهاب و زخم در قرنیه چشم فرد می شود. این تغییرات در اغلب موارد در کنار بروز زائده تبخال مانند است.
درصورت ابتلا به تبخال چشمی ساده و عود کردن آن، بیماری تبخال چشم در حالت عود کننده Occular herpes که یک عفونت عود کننده ویروسی است، ایجاد می شود. در واقع برای افرادی که یک بار دچار تبخال چشم شوند، به احتمال 50% شانس عود تبخال هفته ها یا حتی سال ها پس از ابتلای اولیه وجود دارد. برخی از عوامل مانند تب، استرس، نور خورشید و ضربات باعث عود تبخال می شود.

عوامل به وجود آورنده تبخال چشمی کدام اند؟

تبخال چشمی مانند بسیاری از بیماری های ویروسی شایع، از طریق تماس با افراد یا اشیا آلوده منتقل می شود. هر چند همچنان دلایل اصلی بروز تبخال نامشخص است اما از عمده ترین راه های آلوده شدن به ویروس تبخال چشمی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• انتقال ویروس تبخال چشمی از طریق تماس با فرد آلوده:
در این حالت حتی اگر فرد آلوده علائم و نشانه هایی از وجود بیماری تبخال چشمی نداشته باشد، مثلاً مبتلا به تبخال لب باشد، باز هم تماس با فرد آلوده یا اشیا او سبب ورود ویروس تبخال به بدن می شود و ممکن است در بدن فرد قابل چشم ها را مورد حمله قرار دهد.
• انتقال ویروس تبخال در یک فرد به ماحیه چشم ها
تماس فرد با ویروس تبخال لب و دست زدن به چشم ها می تواند ویروس را به ناحیه چشم منتقل کند.
• انتقال ویروس تبخال از طریق بینی یا دهان به بدن
تبخال چشمی به چند نوع تقسیم بندی می شود؟
همان طور که اشاره شد تبخال چشمی انواع مختلفی بر اساس درجه شدت اثر و بیماری دارد. ابتلا به انواع تبخال چشمی می ‌تواند سبب بروز طیفی از تأثیرات گسترده (از یک عفونت ساده تا نابینا شدن فرد) بر روی چشم بگذارند. انواع تبخال چشمی عبارتند از:

کراتیت هرپس (Herpes keratitis)
شایع‌ترین نوع است. ابتلا به این نوع ویروس در مراحل پیشرفته و درمان نشده سبب ایجاد عفونت قرنیه می‌شود. تبخال چشمی کراتیت هرپس تنها بر لایه بالایی یا اپیتلیوم قرنیه تأثیر می‌گذارد. در صورت ممانعت از گسترش عفونت در لایه های زیرین قرنیه و بروز عفونت های ثانویه، معمولاً بدون ایجاد زخم یا اسکار بهبود می ‌یابد.
(Stromal keratitis)
تبخال چشمی کراتیت استروما به دلیل نفوذ عفونت به لایه‌های عمیق‌تر قرنیه رخ می دهد. این نوع از تبخال چشمی از انواع دیگر خطرناک تر است و می‌تواند منجر به زخم، کاهش بینایی و در برخی موارد نابینایی مطلق شود.
ایریدوسیکلیت (Iridocyclitis)
تبخال چشمی ایریدوسیکلیت نوع بسیار جدی از تبخال چشمی است که در آن عفونت به نواحی پشت چشم نیز منتقل می شود وعنبیه و بافت‌های اطراف آن دچار عفونت می ‌شوند. در صورت بی توجهی به درمان تبخال چشمی ایریدوسیکلیت، تبخال شبکیه ایجاد می شود. ابتلا به تبخال چشمی ایریدوسیکلیت سب حساسیت شدید چشم‌ها به نور، تاری دید، احساس درد و قرمزی چشم خواهد شد.

تبخال چشمی چه نشانه هایی دارد؟

اگر به صورت ناگهانی و بدون علت خاصی احساس درد شدید در ناحیه چشم کردید یا دیدتان دچار مشکل شد؛ ممکن است نشانه هایی از وجود تبخال چشم در بدن شما باشد. از مهم ترین علائم و نشانه هایی که می تواند در شناسایی تبخال چشم کمک کند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
قرمزی و التهاب در ناحیه چشم به ویژه پلک پایین
سوزش چشم
تورم در ناحیه چشم و پلک‌ها
عفونت مداوم و بی‌دلیل
حساس شدن پوست اطراف چشم
احساس وجود جسم خارجی در چشم ها
ترشحات بی‌دلیل از مجرای چشم
حساسیت شدید به نور به ویژه نور مصنوعی
خارش ازار دهنده چشم ها
دید چشم در حالت مه آلود
اشک آلود شدن چشم ها
تحریک زیاد چشم ها
احساس درد و سوزش پیش از بروز کامل تبخال
تورم خفیف تا شدید در اطراف پلک ها
مشاهده لکه های نقطه ای و قرمز رنگ در اطراف چشم
در صورت مشاهده و احساس هر یک از علائم فوق و ادامه دار بودن آن ها حتماً باید به چشم پزشک مراجعه کرد و از درمان های خودسرانه پرهیز کرد.

آیا می توان از تبخال چشمی جلوگیری کرد؟

پیشگیری از تبخال چشمی نکته بسیار مهمی در جلوگیری از بروز عوارض شدید آن است. از مهم ترین فاکتورهایی که در جلوگیری از عود و عوارض شدید تبخال چشی می توان در نظر گرفت زمان به موقع و مناسب در مراجعه به چشم پزشک است. تشخیص تبخال چشم در مراحل اولیه بیماری اهمیت زیادی دارد و می تواند با درمان های ساده مانند مانند داروهای ضد ویروس خوراکی، قطره و پماد های چشمی مشکل را بر طرف کرد.
برای پیشگیری از ابتلا به ویروس تبخال چشم از مواجهه و تماس نزدیک با بیمارانی که دارای ضایعات فعال تبخال روی پوست خود هستند، باید اجتناب کنید. هم چنین حواستان باشد که با دست آلوده به ضایعات ویروسی روی لب خود، چشمتان را لمس نکنید.
استفاده از عینک آفتابی، دوری از شرایط تنش و استرس‌زا و مراقبت از محیط اطراف ناحیه چشم و رعایت بهداشت فردی، از جمله اقدام‌هایی است که می توانند از بازگشت و عود ویروس تبخال چشم جلوگیری کنند.

راه های درمان تبخال چشمی چیست؟

در مراحل اولیه درمان تبخال چشم، پزشک با تجویز داروهای ضدویروسی خوراکی، قطره و پماد چشمی آثاربیماری را از بین می‌برد. درمان سریع آن با مصرف داروهای ضد ویروس تحت نظر پزشک است که می تواند از تکثیر ویروس و تخریب سلولهای اپیتلیال قرنیه (لایه سلولهای سطح قرنیه) جلوگیری به عمل آورد. هم چنین این ممکن است چشم پزشک با اپلیکاتورهای مخصوص، نواحی درگیر ویروس هرپس را از چشم جدا کند. برای جلوگیری از فعال شدن مجدد تیخال چشم و تکرر تبخال چشم برای افرادی که در معرض بازگشت ویروس تبخال هستند، قرص‌های ضدویروس خوراکی تجویز می شود. در صورت ورود ویروس هرپس به لایه‌های عمیق‌تر بافت چشم، قطره‌های کورتون‌دار در آخرین مراحل درمان تجویز می شود. ویروس تبخال سبب بروز التهاب ها و زخم هایی در بافت قرنیه چشم می شود. در صورت آسیب شدید بافت شفاف قرنیه و کدرشدن آن بر اثر ویروس تبخال چشم، پیوند قرنیه نیاز خواهد بود.

مراجعه به پزشک
تبخال چشمی یکی از بیماری های ویروسی چشم است که در صورت درمان نشدن می تواند عواقب جبران ناپذیری برای فرد به دنبال آورد. به همین سبب توصیه می شود برای درمان این بیماری هر چه سریع تر اقدام شود. رعایت بهداشت چشم و دوری از شرایط استرس زا مهم ترین نکات پیشگیری از تبخال چشمی است. برای درمان این بیماری می توانید به مطب دکتر رضا پورمازار متخصص چشم مراجعه کنید. دکتر پورمازار با توجه به شدت و پیشرفت بیماری از روش های مختلفی برای درمان استفاده می کنند.