سرطان ملانومای چشم چیست؟

سرطان ملانومای چشم در بین انواع سرطان‌های چشم، رایج‌ترین نوع است. سلول‌های ملانوسیت در چشم، رنگ‌دانه‌های چشم را می‌سازند؛ اگر سلول‌هایی که وظیفه ساخت رنگ‌دانه را بر عهده دارند؛ دستخوش جهش و تغییرات غیر طبیعی شوند و خارج از چرخه نرمال سلولی رشد و تکثیر کنند؛ سرطان ملانوما را به وجود می‌آورند. سلول‌های بیش از حد تکثیر شده در برخی از مواقع در یک نقطه از چشم تجمع پیدا می‌کنند و تومورهای سرطانی را ایجاد می‌کنند. در ادامه مطلب در خصوص نواحی درگیر شونده و علائم این بیماری توضیحات بیشتری ارائه می‌شود.

ناحیه های درگیر در سرطان ملانومای چشم

ناحیه‌های درگیر در سرطان ملانوم چشمی تا حدود زیادی به نوع سرطان نیز وابسته است. به‌عنوان‌مثال اگر سرطان از نوع بدخیم باشد؛ سلول‌های سرطانی در چشم به نقاط دیگر بدن مهاجرت می‌کنند و در اثر متاستاز نقاط دیگر، درگیر می‌شوند. در سرطان ملانوم چشمی از نوع بدخیم کبد، ریه و استخوان‌ها درگیر می‌شوند. سایر نقاط درگیر در چشم عبارتند از:

لایه یووه آ

یک لایه بین شبکیه و قسمت سفید چشم به نام یووه آ وجود دارد که در اغلب موارد در سرطان ملانومای چشم این ناحیه درگیر می‌شود. لایه عروقی و انگوره نام دیگر این لایه است که وظیفه تغذیه چشم را بر عهده دارد. اگر سرطان چشم بدخیم باشد از طریق این لایه به قسمت‌های دیگر بدن نفوذ پیدا می‌کند.

از آنجا که یووه آ از قسمت‌های مختلف تشکیل شده است؛ سرطان ملانومای چشم می‌تواند؛ در قسمت‌های مختلف این ناحیه مشاهده شود که این قسمت‌ها عبارتند از:

• قسمت پشتی یووه آ یعنی لایه کوروئید
• قسمت جلویی این لایه یعنی عنبیه و جسم مژگانی

سرطان ملانوما با توجه به ناحیه درگیر به انواع مختلف تقسیم بندی می‌شود. انواع سرطان ملانومای چشم با توجه به ناحیه درگیر عبارتند از:

• ملانوم داخل چشمی که تخم چشم را درگیر می‌کند.
• سرطان ملتحمه که خارجی‌ترین لایه جلوی چشم یعنی ملتحمه را درگیر می‌کند.
• ملانوم حفره چشمی که حفره چشم را درگیر می‌کند.

سرطان ملانومای چشم چیست؟

علائم و عوارض سرطان ملانومای چشم

علائم و عوارض سرطان ملانومای چشم با توجه به ناحیه درگیر شونده، نوع سرطان، میزان پیشرفت آن، وضعیت عمومی بیمار و سن بیمار می‌تواند متفاوت باشد. اگر این سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود؛ عوارض بسیار کمتری بر جای می‌گذارد. سرطان ملانومای چشم در دو نوع اولیه و ثانویه بروز پیدا می‌کند؛ نوع اولیه سرطانی است که از چشم‌ها شروع می‌شود و می‌تواند از نوع بدخیم یا خوش‌خیم باشد. نوع بدخیم سبب متاستاز سرطان به نواحی دیگر بدن می‌شود. سرطان ثانویه ملانوم چشمی در اثر متاستاز سایر سرطان‌ها به چشم رخ می‌دهد و از مکان‌های دیگر در بدن شروع می‌شود. ۹۰ درصد سرطان ملانومای چشم، حاصل متاستاز سرطان پوست است. کاملاً بدیهی است که این مورد در علائم و عوارض بیماری نقش بسیار مهم و کلیدی دارد. رایج‌ترین علائم سرطان چشمی ملانوم عبارتند از:

• ایجاد یک نقطه تاریک در عنبیه
• مشاهده نور چشمک زن در میدان بینایی
• اشک آلود بودن چشم‌ها
• تاری دید
• مشاهده لکه‌های شناور

درمان سرطان ملانومای چشم

تشخیص سرطان: برای درمان سرطان ملانومای چشم باید به متخصص چشم مراجعه کرد. متخصص چشم با استفاده از روش‌هایی مانند بیوپسی یا نمونه برداری کوچکی از بافت چشم، آزمایش‌های خون، اولتراسوند چشم، معاینه کامل چشم از طریق ابزارهای پزشکی، افتالموسکوپی و بیو میکروسکوپی اسلیت لمپ چشم، چشم را به طور کامل معاینه می‌کند و وجود یا عدم وجود سرطان را تشخیص می‌دهد.

برای تشخیص نوع سرطان و تشخیص اینکه متاستاز رخ داده است یا نه چشم پزشک از روش‌های دیگری مانند آنژیوگرافی فلورسین، اسکن توموگرافی کامپیوتری، آزمایش‌های خونی و اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون متاستاز یا عدم متاستاز را تعیین می‌کند. چشم پزشک در نهایت با توجه به نوع سرطان، سن بیمار، اندازه توده و وضعیت سلامت عمومی، روش درمانی خاصی را انتخاب می‌کند. روش‌های درمانی سرطان ملانومای چشم عبارتند از:

پرتو درمانی

پرتو درمانی که نام دیگر آن رادیوتراپی است؛ در آن با استفاده از امواج پر قدرت گاما و پروتون‌ها، سلول‌های سرطانی موجود در ملانوم چشم را از بین می‌برند. اگر توده‌های تشکیل شده در ملانومای چشم اندازه‌ای کوچک تا متوسط داشته باشند؛ این روش درمانی می‌تواند یک روش مؤثر باشد.

در این روش یک صفحه کوچک رادیواکتیو روی چشم بیمار قرار داده می‌شود و پرتوهای پر انرژی نور به آن تابانده می‌شوند. به همین سبب این روش براکی تراپی نیز خوانده می‌شود.

لیزر تراپی

در لیزر تراپی از امواج پرقدرت نور مانند امواج مادون قرمز استفاده می‌شود. این امواج توانایی کشتن سلول‌های سرطانی را دارند. در صورتی که سلول‌های سرطانی در مراحل اولیه رشد خود باشند و سایز تومورها بسیار کوچک باشد می‌توان از این روش به عنوان روش درمانی استفاده کرد در غیر این صورت لیزر درمانی در کنار سایر روش‌ها به عنوان یک روش مکمل به کار برده می‌شود.

جراحی

روش‌های جراحی که برای درمان سرطان ملانومای چشم به کار برده می‌شوند؛ بسیار متنوع هستند. در برخی از جراحی‌ها تنها سلول‌های سرطانی برداشته می‌شوند و در برخی از موارد بخشی از بافت چشم نیز به همراه تومور برداشته می‌شود. گاهی اوقات نیز چشم به صورت کامل تخلیه می‌شود. اندازه و موقعیت تومورها و ناحیه درگیر روی روش جراحی تأثیر می‌گذارند.

سایر روش های درمانی عبارتند از:

• فتودینامیک تراپی
• فریز کردن سلول‌های سرطانی
• پیوند مغز استخوان
• درمان با سلول‌های بنیادی

سرطان ملانومای چشم چیست؟

مراجعه به پزشک

سرطان ملانومای چشم از شایع‌ترین سرطان‌های چشمی است که ممکن است در تمامی رده‌های سنی مشاهده شود. عواملی مانند قرار گرفتن در معرض نور خورشید به مدت طولانی، عوامل ژنتیکی و مبتلا شدن به سرطان‌های دیگر مانند سرطان پوست می‌تواند فرد را دچار این نوع سرطان کند. با مراجعه به مطب دکتر رضا پورمازار متخصص چشم در تهران می‌توانید وضعیت چشم‌های خود را بررسی کنید و از سلامت آنها مطمئن شوید؛ ازآنجاکه سرطان چشم در مراحل اولیه بدون علامت است؛ چکاپ به موقع چشم می‌تواند یکی از راه‌های پیشگیری از سرطان ملانوم باشد.