کاربرد سرما درمانی
کاربرد سرما درمانی در بیماری های چشم
سرما درمانی که تحت عنوان کرایوتراپی یا کرایوسرجری نیز نامیده می شود، یکی از روش های درمانی نوین است که برای انواع بیماری های پوست، چشم، درمان سرطان، تومورهای استخوانی، بیماری های دهان و … کاربرد دارد. در این روش درمانی بافت و سلول های آسیب دیده مورد هدف قرار می گیرند و با روش خاصی منجمد می شوند. در برخی از مواقع سرما درمانی علاوه بر درمان، جلوی تخریب بیشتر بافت را می گیرد و از بدتر شدن وضعیت بیمار جلوگیری می کند. در ادامه مطلب به کاربردهای این روش درمانی در چشم پزشکی، مزیت ها و عوارض آن بیشتر پرداخته می شود.
کرایوتراپی یا سرمادرمانی چیست؟
در کرایوتراپی از طریق یک دستگاه با مخزن دو جداره و عایق که حاوی گاز نیتروژن یا ازت مایع، گاز دی اکسید کربن یا گاز آرگون است؛ سرمای شدیدی از منفی 320 تا منفی 346 درجه فارنهایت ایجاد می شود؛ در نتیجه این سرما، بافت ها و سلول های هدف منجمد می شوند و به اصطلاح سلول ها فریز می شوند. به مرور زمان سلول های بدن خود را ترمیم می کنند و ضایعه فریز شده به مرور از بین می رود و سلول های سالم جایگزین می شوند.
نحوه انجام کرایوتراپی
نحوه انجام کرایوتراپی با توجه به نوع بیماری و نوع ضایعه چشمی انتخاب می شود. در برخی از مواقع ممکن است پزشک از یک اپلیکاتور سوزنی به نام کریوپروب استفاده کند و از طریق آن نیتروژن مایع یا گاز دی اکسید کربن را روی بافت ها اسپری کند. در برخی از مواقع نیز ممکن است متخصص از طریق سونوگرافی یا ام آر آی لوله مخصوصی را به بافت برساند و سپس نیتروژن مایع را تزریق کند.
کدام بیماری های چشم از طریق سرما درمانی قابل درمان هستند؟
کرایوتراپی در طیف وسیعی از بیماری های چشم کاربرد دارند. روش استفاده از کرایوتراپی در بیماری های مختلف چشم متفاوت است. نوع ناحیه درگیر در بیماری، وسعت ناحیه درگیر، نوع بیماری، وضعیت عمومی بیمار و… روش درمان را مشخص می کند. به عنوان مثال برای درمان بیماری گلوکوم از روش خاصی به نام سیکلو کرایوتراپی و برای درمان کاتاراکت از روش خاصی به نام کریو اکستراکسیون استفاده می کنند. در طی عمل جراحی که برای درمان جداشدگی شبکیه انجام می شود؛ متخصصان از انجماد و سرما درمانی برای بستن سوراخ های شبکیه استفاده می کنند.
رایج ترین کاربردهای سرما درمانی در چشم پزشکی عبارتند از:
پایین آوردن درجه حرارت در طی عمل جراحی
درمان ناخنک چشم
درمان برخی از سرطان های چشم مانند رتینوبلاستوما
کراتیمت داندرتبیک
درمان سرطان چشم در کودکان
زمانی که این روش در چشم پزشکی مورد استفاده قرار گرفت؛ بسیاری از بیماری های چشم مانند سرطان چشم کودکان با عوارض کمتر و راحت تر درمان شدند. این روش درمانی گاهی اوقات به عنوان درمان اصلی و گاهی اوقات به عنوان درمان مکمل و کمکی مورد استفاده قرار می گیرد.
مزیت های سرمادرمانی چیست؟
کرایوسرجری یک روش درمانی غیر تهاجمی است که برخی از مواقع تحت عنوان جراحی سرمایشی از آن یاد می شود. غیر تهاجمی بودن این روش مهم ترین مزیت آن است که سبب شده است مزیت های دیگری در پی این مزیت به وجود بیایند. برخی از مهم ترین مزیت های این روش عبارتند از:
بدون درد بودن
انجام این روش درمانی درد زیادی به همراه ندارد؛ به طوری که برخی از مواقع نیاز به بی حسی نیز وجود ندارد. بیمارانی که آستانه تحمل بالایی دارند؛ می توانند بدون بی حسی به راحتی تحت درمان با این روش قرار بگیرند.
نتایج دائمی
این روش یکی از روش های درمان دائمی برای بیماری های چشمی محسوب می شود. امکان عود مجدد بیماری بعد از درمان با این روش بسیار کم است؛ البته امکان عود مجدد به نوع بیماری و ضایعه بیشتر بستگی دارد.
عوارض جانبی کم
عوارض این روش درمانی بسیار کم است به طوری که بیمار بعد از درمان تنها برخی عوارض کوتاه مدت و خفیف را تجربه می کند.
دوران نقاهت کوتاه
دوران نقاهت بعد از این روش درمانی بسیار کوتاه است به طوری که در اکثر مواقع بیمار نیاز به بستری شدن ندارد و سریعاً مرخص می شود.
قابل تکرار بودن
قابل تکرار بودن این روش درمانی یکی از مهم ترین مزیت های آن است. گاهی اوقات وضعیت بیمار و نوع ضایعه به گونه ای است که در یک جلسه درمانی، نتایج مطلوب به دست نمی آید؛ در این مواقع پزشک چندین جلسه کرایوسرجری را برای بیمار تجویز می کند. گاهی اوقات نیز وضعیت بیمار و نوع بیماری به گونه ای است که نمی توان یک روش درمانی خاص مانند پرتودرمانی را چندین مرتبه انجام داد که این روش درمانی به راحتی جایگزین می شود.
آیا کرایوتراپی معایب خاصی دارد؟
هر روش درمانی به موازات اثرات درمانی مطلوبی که دارد ممکن است برخی عوارض موقت، طولانی مدت یا حاد را به دنبال داشته باشد که این عوارض می توانند به عنوان معایب این روش تلقی شوند. مهارت پزشک متخصص در بروز عوارض و معایب روش های درمانی بسیار موثر است به همین سبب توصیه می شود برای جلوگیری از بروز عوارض در انتخاب پزشک متخصص نهایت دقت انجام شود. عوارضی که در حالت عادی از کرایوتراپی به جای می مانند موقت و ملایم هستند و خطرات خاصی را برای بیمار ایجاد نمی کنند.
برخی از مهم ترین معایب این روش درمانی عبارتند از:
• ملتهب و متورم شدن پوست و بافت اطراف چشم
• احتمال وارد شدن آسیب به رگ های سالم چشم
• احتمال آسیب دیدن اعصاب در حین انجام این روش درمانی
• احتمال بروز زخم و خونریزی در بافت های اطراف ناحیه درمانی
• عدم امکان انجام آن برای مبتلایان به کرایوگلوبینمی، سابقه سندرم رینود، بیماری کلاژن و واسکولار شدید
مراجعه به پزشک
کرایوتراپی یا سرما درمانی یکی از روش های نوین درمانی در چشم پزشکی است که امکان درمان بسیاری از بیماری های چشمی مانند کاتاراکت، ناخنک، گلوکوم و سرطان های چشم را مهیا می سازد. این روش درمانی مزیت های زیادی از جمله غیر تهاجمی بودن، بدون درد بودن، کم هزینه بودن و قابل تکرار بودن را در بر دارد. عوارض جانبی خاصی برای این روش درمانی ذکر نشده است؛ فقط افراد بعد از این روش ممکن است کمی احساس درد کنند و التهاب بافت را تجربه کنند. برای اینکه بدانید آیا کاندید مناسبی برای انجام این روش درمانی هستید؛ می توانید به مطب دکتر رضا پورمازار متخصص چشم در تهران مراجعه کنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.