اختلالات میکروفتالمی و آنوفتالمی

اختلالات میکروفتالمی و آنوفتالمی چه علائمی دارند؟

گاهی کودکی که به دنیا می آید دارای نقصی در یک چشم یا دو چشم خود خواهد بود. در دورانی که مادر باردار بوده است یک یا دو چشم کودک به خوبی رشد نکرده اند و با عارضه میکروفتالمی و آنوفتالمی مواجه شده اند. در ادامه مطلب بیشتر با اختلالات میکروفتالمی و آنوفتالمی آشنا خواهیم شد.

آنوفتالمی و میکروفتالمی چیست؟

آنوفتالمی و میکروفتالمی در زمان بارداری مادر در کودک به وجود می آید. این عارضه در نوزاد سبب شده تا از یک یا دو چشم دچار محدودیت دید، یا نابینایی شود. با توجه به تحقیقات صورت گرفته در این زمینه از هر 5 هزار و 200 کودک 1 کودک در آمریکا با آنوفتالمی یا میکروفتالمی به دنیا می آید. در آنوفتالمی تنها اندازه کره چشم کوچک بوده و از نظر ساختمانی مشکلی وجود ندارد. اما در میکروفتالمی کره چشم اختلالاتی دارد و نقایص ساختمانی هم ایجاد شده است.

اختلالات میکروفتالمی و آنوفتالمی

علت ایجاد آنوفتالمی و میکرفتالمی چیست؟

میکروفتالمی به سبب مبتلا شدن مادر باردار به عفونت هایی از قبیل توکسوپلاسموزیس، هپاتیت، یرقان، عفونت با ویروس سیتومگال، بیماری های ارثی، کروموزوم های غیر طبیعی و استفاده کردن از الکل به وجود می آید. البته به غیر از این موارد باید عوامل محیطی از قبیل تماس با اشعه ایکس، سم ها، اشعه های مختلف، مواد شیمیایی و ویروس ها را علل بروز یافتن این عارضه دانست. گاهی ممکن است نتوان علت را تشخیص داد و هیچ کدام از این عوامل در ایجاد این بیماری دست نداشته باشند.

در دوران بارداری چگونه می توان آنوفتالمی و میکروفتالمی را تشخیص داد؟

خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی می توان در دوران بارداری این عارضه ها را تشخیص داد. پزشک با کمک سونوگرافی یا سی تی اسکن و در برخی موارد با استفاده از آزمایش های ژنتیکی می تواند آنوفتالمی و میکروفتالمی را تشخیص دهد. با استفاده از این روش ها برای پزشک این امکان محیا شده است که اگر نقص جسمی دیگری در کودک وجود داشته باشد بتواند آن را تشخیص دهد.

پیش آگاهی

آنوفتالمی را به عنوان شرایطی اورژانسی برای کودک باید در نظر گرفت. رشد و تکامل اربیت استخوانی بستگی به رشد یافتن کره چشم دارد و فقدان یک چشم، یا چشم میکروفتالمی شدید این اجازه را نخواهد داد که اربیت به صورت کامل رشد کند. به وجود آمدن یک حفره کوچک استخوانی علاوه بر این که ظاهری زیبا ندارد بلکه نمی گذارد پروتز را هم جایگزین کرد. این را باید در نظر داشت که در برخی مواقع هم که خیلی زود برای درمان اقدام می شود متاسفانه درمان به خوبی انجام نخواهد شد.

اختلالات میکروفتالمی و آنوفتالمی

درمان آنوفتالمی و میکروفتالمی

با در نظر داشتن این که برخی از موارد آنوفتالمی و میکروفتالمی شدید است، پس درمانی هم برای آن ها نمی توان در نظر گرفت. در مواردی که میکروفتالمی به صورت خفیف در بیمار بروز یابد از درمان های طبی یا از جراحی استفاده می کنند. در بیشتر موارد برای این که ظاهر کودک افت نکند و زیبایی خود را حفظ کند، از چشم مصنوعی که به پروتز هم معروف است بهره می گیرند. این پروتز می تواند به تحریک رشد کاسه چشم هم کمک کند.
رشد کردن کاسه چشم و همچنین استخوان هایی که در اطراف آن هستند به تحریک کره چشم با اندازه طبیعی بستگی دارد. پس با این وجود، استخوان های آن قسمت کوچک خواهد ماند و سبب عدم تقارن می شوند. بنابراین، اگر فقدان بینایی به وجود آید باید سریع کره چشم تخلیه شود و پروتز را به جای آن قرار داد. بهترین زمان برای این کار دوران کودکی است.
نوزادی که به آنوفتالمی و میکروفتالمی مبتلا شده باید حتما تحت نظر فوق تخصص های چشم در زمینه های مختلف مانند ژنتیک چشم، جراح اربیت، شبکیه، فوق تخصص اطفال، سازنده پروتز چشم و… قرار بگیرد. هر کدام از این متخصصین می توانند درمان ها و اگاهی های لازم را پیشنهاد و به والدین کودک ارائه دهند.
متخصص پروتز با استفاده از کانفورمرهایی که از جنس پلاستیک هستند می تواند به کودک کمک کند تا صورت و کاسه چشم او تحریک شود و ظاهر بدی را به خود نگیرد. زمانی که صورت رشد می کند باید کانفورمرهای جدید هم استفاده شود. کودکانی که انوفتالمی دارند برای این که کاسه چشم آن ها رشد کند باید از پروتز استفاده کنند. پس در زمانی که رشد صورت کاملا انجام شد، می توان چشم مصنوعی را ساخت و آن را جایگزین چشم کرد. البته ذکر این نکته لازم است که چشم مصنوعی هیچ گونه دیدی را برای بیمار به وجود نخواهد آورد.
در صورتی که آنوفتالمی و میکروفتالمی خود را روی یک چشم به نمایش گذاشته باشد، چشم پزشک می تواند که برای محافظت از چشم سالم راهکارهایی را به اجرا درآورد. البته با توجه به شدتی که این عارضه در کودک دارد، ممکن است پزشک درمان را تنها در جراحی بداند.

کانفورمرها و پروتزهای چشمی

پروتز های چشمی در ظاهر شبیه به چشم واقعی بوده و برای کودکان یک تا دو سال مناسب هستند. پیش از آن از کانفورمر شفاف استفاده شده و در هنگام استفاده از آن حفره چشم به صورت سیاه به نمایش در می آید. با توجه به این که کانفورمرها باید در مدت زمان های کوتاه عوض شوند پس رنگ آمیزی نخواهند شد، تا حالت طبیعی چشم را حفظ کنند.
معمولا تا سن 2 سالگی چند هفته یکبار باید کانفورمرها عوض شوند و کانفورمر بزرگتری را جای گزین قبلی می کنند. کودکان مبتلا به آنوفتالمی و میکروفتالمی تا زمانی که به سن 10 سالگی می رسند باید چیزی حدود 4 بار پروتز چشمی را عوض کنند.

مراجعه به پزشک
یکی از عارضه هایی که متاسفانه می تواند کودکان را درگیر کند آنوفتالمی و میکروفتالمی است. این بیماری ها اگر در سنین کودکی و نوزادی رسیدگی شوند نتیجه ای اثر بخش تر خواهد داشت. در صورتی که نوزاد شما با آنوفتالمی و میکروفتالمی روبرو شده است می توانید به دکتر رضا پورمازار جراح و متخصص بیماری های چشمی مراجعه کنید. دکتر پورمازار با بررسی های لازم می تواند درمانی اثر بخش را برای کودک تجویز کرده و مشکلات او را از سنین کودکی بر طرف کند.