عوارض چشمی داروها

داروها می توانند عارضه های چشمی متعددی به وجود آورند. عوارض چشمی داروها می تواند خفیف یا شدید، موقت و طولانی مدت باشد. با توجه به نوع داروی مصرفی عوارض آن نیز می تواند متفاوت باشد. عارضه های چشمی فقط مربوط به داروهای شیمیایی نیست حتی گاهی داروهای گیاهی نیز عوارض ایجاد می کنند؛ به همین خاطر آشنایی با عوارض داروها اهمیت زیادی پیدا می کند. در این مطلب عارضه های چشمی سه دسته از داروها یعنی داروهای آنتی بیوتیک، داروهای کورتونی و داروهای اعصاب و روان بررسی می شود.

داروهای آنتی بیوتیک و عوارض چشمی آن ها

داروهای آنتی بیوتیک که برای از بین رفتن عفونت های مختلف تجویز می شوند می توانند در طولانی مدت عوارضی داشته باشند. سازمان غذا و داروی آمریکا در خصوص عوارض آنتی بیوتیک ها هشدارهایی منتشر کرده است. برخی از آنتی بیوتیک ها می توانند عوارض چشمی را به دنبال داشته باشند.

فلوروکینولون ها

فلوروکینولون ها دسته ای از آنتی بیوتیک ها هستند که به میزان زیادی توسط افراد مصرف می شوند. داروهایی مانند سیپروفلوکساسین، موکسی فلوکساسین و لووفلوکساسین در دسته فلوروکینولون ها قرار می گیرند. سازمان غذا و داروی آمریکا از پزشکان خواسته است که تنها در موارد ضروری این دارو تجویز شود که یکی از موارد احتیاط تجویز این دارو عوارض جانبی مربوط به بینایی است.

جدایی شبکیه یکی از عوارض جانبی فلوروکینولون ها روی چشم است. این عارضه با عمل جراحی درمان می‌شود اما اگر فرد متوجه بیماری خود نشود و دیر به پزشک مراجعه کند؛ به عوارض جبران ناپذیری مانند نکروز عصب بینایی چشم مبتلا خواهد شد.

جدایی شبکیه باید سریعاً درمان شود وگرنه شبکیه دچار خونریزی می شود؛ بعد از خونریزی فشار چشم افزایش پیدا می کند و عصب بینایی برای همیشه از بین می رود. علت دقیق این عارضه هنوز مشخص نیست اما برخی از پزشکان تخمین می زنند که آنتی بیوتیک های فلوروکینولون بافت پیوندی و پروتئین‌های داخل چشم مانند کلاژن را از بین می برند و در اثر این اتفاق جدایی شبکیه اتفاق می افتد.

پنی سیلین ها

مصرف آنتی بیوتیک های پنی سیلین مانند آموکسی سیلین و آمپی سیلین می تواند عوارضی مانند قرمزی، خشکی و خارش چشم را به دنبال داشته باشد. این عوارض جزئی و کوتاه مدت است و با قطع مصرف دارو از بین می روند. برای خشکی چشم ناشی از مصرف داروهای پنی سیلین پزشک متخصص ممکن است قطره های اشک مصنوعی تجویز کند. علاوه بر پنی سیلین ها، تتراسایکلین ها نیز می توانند این عوارض را به دنبال داشته باشند.

اتامبوتول

اتامبوتول و ایزونیازید دو داروی آنتی بیوتیک مهم در درمان بیماری سل هستند. متأسفانه این داروها نیز عارضه های چشمی زیادی را ایجاد می کنند. تاری دید، ایجاد اختلال در تشخیص رنگ، التهاب عصب چشم و نقص میدان بینایی از عوارض این آنتی بیوتیک ها است. پس از قطع مصرف این آنتی بیوتیک ها، عوارض گفته شده از بین می روند.

عوارض چشمی داروها

عوارض چشمی داروهای کورتونی

داروهای کورتونی جزو داروهای محبوب و بسیار پرفروش در بین پزشکان و بیماران هستند؛ زیرا علائم التهابی را سریعاً از بین می برند و موجب کاهش درد می شوند. با این حال این داروها می توانند عوارض زیادی از جمله عوارض چشم را به دنبال داشته باشد. به همین سبب اکیداً توصیه می شود که افراد از مصرف بی رویه و خودسرانه آنها به شدت اجتناب کنند مگر در مواردی که پزشک معالج با تشخیص ضروری بودن آن را تجویز کند. عوارض چشمی داروهای کورتونی با توجه به میزان مصرف و مدت زمان مصرف می تواند متفاوت باشد.

گلوکوم

آب سیاه یا گلوکوم یکی از عوارض مهمی چشمی داروهای کورتونی است. این بیماری در ابتدا علامت خاصی ندارد اما به مرور زمان علائمی در چشم فرد بروز پیدا می کند. دردهای ناگهانی چشم، نداشتن دید کناری، تاری دید و دیدن هاله های نور می تواند از علائم این بیماری باشد.

اگر آب سیاه به موقع درمان نشود باعث بالا رفتن فشار چشم و از بین رفتن عصب بینایی می شود. عصب چشم تا حد معینی می تواند فشار بالای چشم را تحمل کند در غیر این صورت اگر فشار چشم از حد معینی بالاتر رود باعث آسیب به عصب چشم و نابینایی کامل می شود. متخصص چشم آب سیاه را می تواند از طریق روش های مختلف جراحی درمان کند؛ به شرط آنکه بیماری به نابینایی کامل منجر نشده باشد.

سایر عوارض داروهای کورتونی

همچنین داروهای کورتونی می توانند باعث بدتر شدن بیماری هایی مانند کاتاراکت، سل چشمی و عفونت چشم شوند. به همین سبب افراد مبتلا به بیماری های چشمی باید پزشک معالج خود را در جریان هرگونه بیماری قرار دهند.

عوارض چشمی داروها

عوارض داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

برخی از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی نیز می توانند عوارض چشم ایجاد کنند. سلکوکسیب یکی از این داروها است که تاری دید و التهاب ملتحمه را به دنبال خواهد آورد. عوارض این داروها موقتی است و پس از قطع دارو از بین می رود.

عوارض چشمی داروهای اعصاب و روان

بیماری های اعصاب و اختلالات و آسیب های روان شناسی بسیار متعدد و متنوع هستند. داروهایی که برای این بیماری ها تجویز می شوند؛ می‌توانند عوارض چشمی را به دنبال داشته باشند. برخی از عوارض داروهای اعصاب و روان عبارتند از:

تاری دید

تاری دید از عوارض داروهای ضد افسردگی است که به صورت خود به خود و بعد از چند هفته مصرف دارو از بین می رود. خشکی چشم ناشی از مصرف دارو می تواند یکی از دلایل تاری دید باشد. در صورت ایجاد این عوارض باید به متخصص چشم پزشک مراجعه کرد تا متخصص چشم با تجویز داروهای چشمی و معاینه کامل چشم این عوارض را کاهش دهد. ممکن است متخصص چشم بیمار را به روانپزشک خود ارجاع دهد تا در صورت امکان دوز داروی مصرفی را کاهش دهد‌.

ایجاد ضایعاتی در پلک و قرنیه

مصرف برخی از داروها مانند فنوتیازین ها، لیتیوم و کلرپرومازین می تواند سبب ایجاد ضایعاتی در پلک و قرنیه شود. ادم قرنیه و به دنبال آن کاهش دید یکی از عوارض نادر مصرف این داروها است.

افزایش فشار چشم

افزایش فشار چشم به دنبال برخی از عوارض چشم مانند گلوکوم به وجود می آید که می تواند در اثر مصرف داروهای اعصاب و روان نیز خود را نشان دهد. این افزایش فشار می تواند به دلیل گلوکوم زاویه بسته ایجاد شود. داروهای ضد افسردگی تری سیکلیک و توپیرامات از جمله داروهایی هستند که این عارضه را به وجود می آورند.

سایر عوارض

عارضه های چشمی داروهای اعصاب و روان بسیار گسترده است به طوری که می توان عوارضی چون اختلال در تطابق، اختلال در دید رنگی، دیستونی چشم، کدر شدن عدسی، رتینوپاتی، آلرژی چشم، کاتاراکت، رسوب پیگمان های رنگی در قرنیه، رسوب رنگدانه در عدسی و ضایعات ملتحمه را برشمرد.

عوارض چشمی داروها

مراجعه به پزشک

عوارض چشمی داروها یکی از موضوعات بحث برانگیز در چشم پزشکی است. داروهایی مانند کورتون ها، برخی از آنتی بیوتیک ها، داروهای اعصاب و روان مانند داروهای ضد افسردگی می توانند سبب ایجاد اختلالات چشمی شوند. با توجه به این که چشم یکی از اعضای بسیار حساس باید سریعاً نسبت به درمان هرگونه ناراحتی آن اقدام شود. در صورتی که در اثر مصرف برخی از داروها دچار عارضه خاصی شده اید می توانید به مطب دکتر رضا پورمازار متخصص چشم پزشک در تهران مراجعه کنید تا اقدامات احتیاطی لازم انجام شود.